Người Tày có dân số đông thứ 2 ở Việt Nam và có mặt ở hầu hết khắp các tỉnh thành trong cả nước, nơi có nhiều người Tày sinh sống nhất là thuộc các tỉnh Đông Bắc và một số các tỉnh Tây Bắc Việt Nam, trong đó có Lào Cai.
Đặc biệt người Tày có cả kho tàng về ẩm thực vô cùng phong phú, vào những dịp Lễ Tết, những ngày quan trọng của dân tộc là lúc ẩm thực của người Tày được thể hiện rõ nét nhất. Những món ăn như ngọn cọ đồ, xôi màu, cơm lam, vịt lam, cá nấu chua, òm cọ, rau dớn, cốm, các loại bánh như bánh chưng đen, bánh dày, bánh gai, bánh rán, bánh trôi, bánh khảo và nhiều món ăn khác mang hương vị truyền thống.
Cùng với các món ăn kể trên không thể không nhắc đến thịt trâu sấy (thịt trâu gác bếp), một món ăn truyền thống có thương hiệu ở Lào Cai. Được hòa mình vào đời sống của người Tày mới thấy hết được những nét độc đáo trong văn hóa. Nhất là được thưởng thức những món ẩm thực với hương vị cổ truyền mà không phải đâu cũng sẵn có.
Mục lục
Thịt trâu sấy bắt nguồn từ đâu?
Thịt trâu sấy được nghĩ ra để bảo quản thịt được lâu mà vẫn thơm ngon. Treo thịt trên gác bếp để khô là cách bảo quản phổ biến của người dân vùng cao. Và thịt trâu sấy là một trong những loại thịt ấy. Đó là cách lí giải cho nguồn gốc của thịt trâu sấy của ông Hoàng Công Đơn – chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai. Món ăn này đã được đăng kí bảo hộ nhãn hiệu tập thể. Ông cho rằng thịt trâu sấy trở thành một niềm tự hào của người dân Lào Cai nói riêng và miền cao nói chung. Nó như trở thành một nét văn hóa đặc trưng của nơi đây.
Ông chia sẻ tại Tây Bắc có rất nhiều sản vật. Và người dân thường đi săn bắt hái lượm về để sinh sống. Và nhiều thứ mang về như vậy nhưng lại không có nơi để bảo quản. Nhờ việc này mà người dân đã phải nghĩ ra cách để bảo quản nguồn nguyên liệu trên. Và họ đã nghĩ ra cách bảo quản bằng phương pháp sấy khô. Và vô tình nó đã trở thành một món ăn đặc trưng của người miền núi.
Điều làm nên món thịt trâu sấy đặc sản Bảo Yên
Thịt trâu sây được chế biến để sử dụng quanh năm. Trong đó đặc biệt là vào những ngày Tết cũng như lễ hội lớn. Nhưng người dân miền cao không phải lúc nào cũng làm ra món thịt sấy quanh năm. Chỉ khi gia đình đó có thịt trâu để mổ, họ mới tiện làm ra món ăn này. Điều làm nên món thịt trâu sấy đặc trưng Bảo Yên; chính là nhờ những chú trâu ở vùng đất này rất đặc biệt. Món thịt trâu trở nên thơm ngon, phần lớn là dựa vào thịt trâu nơi đây. Trâu tại Bảo Yến được lai giống trâu Maru và là giống trâu tốt nhất miền núi phía Bắc. Bảo Yên được coi là vùng trâu giống quốc gia. Trâu Bảo Yên có các đặc điểm đặc trưng về vóc dáng và cân nặng. Thịt trâu Bảo Yên ngon nhờ sức đề kháng tốt và rất ít các bệnh truyền nhiễm.
Luôn trong tình trạng cháy hàng khi Tết đến
Theo chia sẻ của một hộ gia đình làm thịt trâu để bán; mỗi dịp Tết đến ông lại nhận được rất nhiều đơn hàng từ cả nước. Món ăn luôn nhận đc sự yêu thích của mọi người. Không những do dự độc lạ mà còn là hương vị thơm ngon. Sau khi được cấp thương hiệu thì món ăn này trở nên đắt hàng hơn nữa. Ông chia sẻ bí quyết món thịt trâu sấy ngon là nhờ phần nguyên liệu được chọn lựa kĩ càng; cùng khâu chế biến tỉ mỉ.
Thịt trâu được ướp với nhiều loại gia vị, trong đó đặc biệt là mắc kén. Loại quả này có hương vị đặc biệt, dùng để ướp thịt trâu làm tăng gia vị thơm ngon. Khi thưởng thức có thể đem nướng trên than hồng hoặc hấp qua hơi cách thủy, vắt thêm múi chanh tươi cho thịt mềm, chấm với tương ớt. Các gia vị đặc biệt sau bao nhiêu ngày thậm chí còn thấy nguyên trên từng thanh thịt. Miếng thịt khô nhưng vẫn giữ nguyên mùi vị đặc trưng, nhất là độ ngọt của thớ thịt. Khi ăn người ta xé nhỏ dọc theo thớ, có thể ăn ngay hoặc được coi là món nhậu chính uống cùng rượu ngô.
Nguồn nguyên liệu chất lượng
Nói về những chú trâu tại Bảo Yên. Vào những năm về trước, Bộ Nông nghiệp đã tiến hành chương trình hợp tác Nông nghiệp với Ấn Độ; trong việc phát triển giống trâu. Đó chính là kết hợp lai giữa trâu Maru với trâu địa bản Bảo Yên. Từ đó, đã cho ra đời những chú trâu với chất lượng tốt nhất. Ngày nay, Bảo Yên được công nhận là một vùng trâu giống quốc gia.
Trâu vùng đất Bảo Yên có các đặc điểm khác biệt so với trâu vùng khác. Trâu Bảo Yên với vóc dáng to lớn, vai to, chân săn chắc. Chúng có khối lượng dao động từ 450kg đến 550kg với con đực. Còn trọng lượng con cái có khối lượng từ 400kg đến 450kg. Có những con với khối lượng lên đến 500kg.
Thời gian sử dụng lâu
Món này được chế biến hoàn toàn tự nhiên, không có chất bảo quản nhưng vẫn để dự trữ được khoảng 1 tháng. Khi thưởng thức, thực khách sẽ bị đắm chìm trong hương mắc khén man dại, trong vị cay xé của ớt rừng, trong mùi khói bếp thân quen, trong cái ấm nồng của than hoa như còn lẩn quấn trong từng thớ thịt trâu…
Chẳng thể tìm được cảm giác ấy ở đâu khác ngoài món trâu khô của đồng bào Tày vùng đất Bảo Yên. Đồng bào Tày thường dùng món này để làm quà biếu hay đãi khách quý dịp lễ tết. Tết đến, ngồi bên bếp lửa nhà sàn, thưởng thức món thịt trâu khô, nhâm nhi ly rượu, cảm nhận vị ngọt cay của thịt, vị nồng của rượu quện hòa, hơi ấm lan tỏa từ nơi đầu lưỡi, từ trong người, ai cũng dường như quên đi cái buốt lạnh của mùa đông vùng cao.
Thịt trâu sấy Bảo Yên hiện nay
Hiện nay, “Thịt trâu sấy Bảo Yên” đã trở thành món ẩm thực nức tiếng gần xa bởi chất lượng thơm ngon; đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, không chất phụ gia bảo quản; cách chế biến theo phương thức thủ công truyền thống, rất cầu kỳ, gia vị độc đáo; mang đậm bản sắc của vùng đất Bảo Yên với giá bán từ 900.000đ đến 1,1 triệu đồng/kg. Giá cả của chúng phản ánh được chất lượng của thịt. Đây là một món ăn rất đáng đồng tiền. Sẽ không phải hối hận khi bỏ ra một món tiền để thưởng thức được món ăn độc đáo này.
“Đắt xắt ra miếng, quả thực khi đã được thưởng thức món thịt trâu sấy chuẩn của Bảo Yên; thì không thể quên được mùi vị đặc trưng thơm nồng của nó”, ông Nguyễn Anh Sơn; du khách đến từ Hải Phòng lặn lội về tận nhà anh Sử mua sản phẩm chia sẻ.
Theo Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên Hoàng Quang Đạt; sản phẩm “Thịt trâu sấy Bảo Yên” được bảo hộ nhãn hiệu sẽ mở ra cho người dân Bảo Yên; triển vọng mới trong sản xuất và phát triển làng nghề truyền thống, phục vụ hoạt động du lịch của địa phương.
Trích dẫn từ baotintuc.vn
Nguyễn Nhung
